เทใจให้แหนบหรือคอยด์สปริง (ยนตรกรรม / ยุทธพงษ์ ภาษี)
รถยนต์ที่เกี่ยวข้องในชีวิตประจำวัน หากเราสังเกตจะพบว่า ระบบที่พัฒนาก้าวไกลไปนั้น มีหลายด้าน แต่สิ่งหนึ่งที่ดูคงที่ หรือพัฒนาช้าคือ ตัวถังและระบบรองรับน้ำหนัก ที่เราเรียกกันติดปากว่า ช่วงล่าง นัยว่ารถทั้งหลายได้ผ่านจุดสูงสุดของมันมาแล้ว การเปลี่ยนแปลงจากเดิมที่เป็นการปฏิวัติก็เหลือเพียงแต่การพัฒนา เพียงเล็กน้อย เกือบเรียกว่า หยุดนิ่ง
โครงสร้างของตัวรถ หรือเรียกว่า ฐาน คือส่วนที่รองรับชิ้นส่วนอุปกรณ์ทั้งหมด เริ่มต้นมีการนำเอาวัสดุมาประกอบเป็นส่วนที่รองรับ ที่เรียกว่าแชสซี (Chassis) ซึ่งอดีตการผลิตรถจำนวนมากก็ยังใช้โครงเหล็กมาเป็นฐานให้ตัวรถ จากนั้นก็มีการพัฒนาฐานใหม่ ด้วยการปั๊มขึ้นรูป เรียกว่า โมโนคอคการใช้แชสซี
ทุกวันนี้ก็ยังไม่ได้มีบทสรุปไปว่า ระหว่าง แชสซี กับการปั๊มขึ้นรูป ใครดีกว่าใคร เพราะว่า ฐานรถสปอร์ต ดังๆ ก็ยังใช้ แชสซีอยู่ ซึ่งการพัฒนาไปในแนวทางเลือกใหม่ คือ การใช้วัสดุศาสตร์ที่ตอบสนองความต้องการมากขึ้น เช่น แข็งแรง น้ำหนักเบา หรือ การปรับเปลี่ยนทรง เป็นท่อ เป็นแท่ง เป็นรูป ตัว U หรือไม่ก็ X และก็นำเอา อะลูมิเนียม มาช่วย จัดการเรื่องความหนา ซึ่งกระบวนการผลิตปัจจุบัน ได้ทำให้ความยุ่งยากในอดีตง่ายขึ้นกว่าเดิมมาก
ผมเคยไปเยี่ยมชมโรงงานรถพาโนส รถสปอร์ต ของอเมริกา ที่เป็นค่ายรถเล็ก มีเศรษฐีที่ดินแห่งแอตแลนต้าเป็นเจ้าของ โดยเฉพาะลูกชาย ซึ่งเป็นคนชอบรถแข่งเป็นชีวิตจิตใจ พาโนส ลงทุนทำสนามแข่ง มาตรฐานระดับเอฟวันเอง มีการพัฒนรถประเภท GT ของตัวเองลงชิงชัยในอเมริกา และผลิตรถซูเปอร์ คาร์ ออกมาขายรถของพาโนส เป็นรถแฮนด์เมด ไม่ต่างไปจากที่เฟอร์รารี่ ผลิตออกมาขาย ซึ่งพาโนส มีพาร์ทเนอร์คือ ฟอร์ด มอเตอร์
ดังนั้น พาโนส จึงเป็นเหมือนห้องทดลองเคลื่อนที่ ชิ้นส่วนหลายอย่างผ่านการทดสอบที่นี่ ก่อนที่ บริษัทชิ้นส่วนของฟอร์ด ที่ชื่อ วิทิออน จะนำออกมาสู่ตลาด ส่วนใหญ่เป็นเครื่องของระบบอิเล็กทรอนิกส์ที่ใช้ควบคุมเครื่องยนต์
พาโนส ไม่ได้เก่งด้านเครื่องยนต์ แต่แท้จริงแล้วเก่งในการพัฒนาตัวถัง และ แชสซี เหมือนรถสปอร์ตของอังกฤษ ยี่ห้อ 'โลตัส' ก็เป็นรถทีเก่งกาจทางด้านตัวถังและช่วงล่าง รถพาโนส ก็ยังใช้การขึ้นฐานจากอลูมิเนียม น้ำหนักเบาทุกคัน
มาถึงระบบรองรับน้ำหนักที่กำลังเป็นที่จับตามองว่า คอยด์สปริง (Coil Spring) กับ ลิฟสปริง (Leaf Spring) อันไหนจะเข้าวินกว่ากัน ลิฟสปริง ผมเรียกให้เป็นชื่อฝรั่งไปอย่างนั้นเอง จะได้ไม่ได้เปรียบเสียเปรียบ เพราะมันคือ แหนบ
สปริงที่ใช้กันในระบบกันสะเทือนรถยนต์มี 3 ลักษณะคือ ถ้าอยู่ในรูปขด เรียกว่า คอยด์สปริง(Coil Spring) ถ้าอยู่ในรูปแผ่นเรียกว่า ลิฟสปริง (Leaf Spring) และถ้าเป็นแท่งบิด เรียกว่า ทอร์ชั่นบาร์ (Torsion bar)
หน้าที่ของสปริงคือ ทำหน้าที่ ป้องกันการกระแทก ด้วยการสะสมพลังงานที่เกิดจากการกระแทกของรถยนต์ โดยการยุบ บิดโค้งงอ แล้วค่อยๆ ปล่อยพลังงานออกมา ซึ่งจะแสดงให้เห็นในลักษณะของการ คืนรูปของสปริง แรงเด้งขึ้นเด้งลงของสปริง จะหยุดได้ก็ต่อเมื่อมีโช้คอัพ มาทำหน้าที่หยุดอาการนี้ โดยเร็ว
ระบบกันสะเทือนทั้งหมดจะทำงานได้ดีต้องมีองค์ประกอบหลายส่วน ผลของการทำงานขึ้นอยู่กับ ขนาดล้อ ยาง สปริง และโช้คอัพ โครงสร้าง การจัดวาง มุม ต่างๆ แม้กระทั่งเบาะนั่ง เส้นใยต่างๆ ที่อยู่ในเบาะ โครงสร้างตัวเบาะก็จัดว่ามีส่วนในระบบรองรับน้ำหนัก ทำให้เรารู้สึกว่า รถสามารถลดปริมาณการเขย่าเมื่อเจอแรงกระแทกได้
ดังนั้น การเลือกรถหลายๆ ครั้ง เราอาจจะโฟกัสไปตามเทคโนโลยี แต่ต้องไม่ลืมว่า โครงสร้างบางอย่างเป็นเงื่อนไขทางวิศวกรรม หรือการออกแบบ หากจะโฟกัสที่แหนบหรือคอยด์สปริง ลองดูผลของการส่งผ่านแรงกระแทกมาที่ผู้โดยสาร ซึ่งจะเป็นตัวตัดสินใจเลือกที่ดีกว่าจะเอาสปริงแบบไหนมาไว้ใช้งาน
