Acetazolamide
องค์ประกอบของเวชภัณฑ์ :ใน 1 เม็ด/ Acetazolamide 250 มก.
ข้อบ่งใช้ทางการแพทย์ :Acetazolamide/ เป็นสารยับยั้งเอนไซม์ออกฤทธิ์เฉพาะที่คาร์บอนิก แอนไฮเดรส Acetazolamide/ รักษาโรคต้อหิน เนื่องจากออกฤทธิ์ลดการหลั่งของของเหลวในลูกตา Acetazolamide/ ขับปัสสาวะได้จากผลของยาที่เพิ่มไฮโดรเจน (ไฮเดรชั่น) ให้คาร์บอน ไดออกไซด์ และลดไฮโดรเจน (ดีไฮเดรชั่น) ในกรดคาร์บอนิกที่ไตผลก็คือไตขับทิ้งไบคาร์บอเนตพร้อมกับโซเดียม น้ำ และโปแตสเซียม Acetazolamide/ ใช้ในการรักษาอาการบวมที่เกี่ยวข้องกับการมีประจำเดือนจากการใช้ยาการอ้วน และมีภาวะหัวใจล้มเหลว ในผู้ป่วยที่มีปัญหาจากการมีของเหลวคั่งอยู่ Acetazolamide/ ให้ผลดีที่สุดในโรคลมบ้าหมูชนิด เพติก มาล์ ในเด็ก Acetazolamide/ ใช้ได้ผลดีในผู้ป่วยทั้งเด็กและผู้ใหญ่ ที่มีอาการชักแบบอื่น ๆ ได้แก่ แกรนด์ มาล์ การชักแบบผสม การชักแบบกล้ามเนื้อกระตุกรัว เป็นต้น Acetazolamide/ ให้ผลดีในบางรายในผู้ป่วยโรค Meniere' s แต่อาจมีข้อจำกัดได้ผลในผู้ป่วยที่มีอาการบวมของห้องหูชั้นใน Acetazolamide/ มีรายงานให้ผลแตกต่างกันในการใช้ยานี้ในทารกที่มีหัวบาตร
ขนาดยาและวิธีใช้ : ภาวะโรคต้อหิน (อาการคั่งแบบเฉียบพลัน หรือแบบทุติยภูมิ) ผู้ใหญ่/ ขนาด 250 - 1000 มิลลิกรัม (1 - 4 เม็ด) ใน 24 ชั่วโมง ในขนาดที่สูงกว่า 250 มิลลิกรัม ต่อวัน นิยมแบ่งให้ เด็ก/ขนาด 125 - 750 มิลลิกรัม (0.5 - 3 เม็ด) ต่อวันโดยแบ่งให้ Acetazolamide/ สำหรับกรณีภาวะหัวใจล้มเหลวที่มีหัวใจโต อาการบวมที่เนื่องจากยา (ผู้ใหญ่เท่านั้น) สำหรับการขับปัสสาวะ มักจะเริ่มต้นด้วยขนาด - 1.5 เม็ด (250 - 375 มิลลิกรัม) วันละครั้งในช่วงเช้า ในการใช้ขนาดเริ่มต้นถ้าผู้ป่วยไม่ได้มีการสูญเสียของเหลวที่คั่งอยู่อย่าเพิ่มขนาดของยา ควรให้ช่วงเวลาให้ไตฟื้นตัวโดยหยุดยา 1 วัน ผลการตอบสนองที่ดีที่สุดมักพบเมื่อให้ขนาด 1 - 1.5 เม็ด ต่อวัน เป็นเวลา 2 วัน หยุดยา 1 วัน แล้วจึงให้ซ้ำแบบนี้ หรืออาจให้ไดอามอกซ์วันเว้นวันก็ได้ การใช้Acetazolamide จึงจำเป็นต้องใช้การรักษาอื่น ๆ ร่วมด้วย ได้แก่ ให้ยาดิจิตาลีส การพักในเตียง และควบคุมปริมาณเกลือที่ได้รับในผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลวที่มีหัวใจโตและให้ธาตุอื่น ๆ ที่เหมาะสมเพิ่มเติม เช่น โปแตสเซียม ในรายที่มีอาการบวมเนื่องจากยา ในรายที่มีอาการบวมเกี่ยวกับประจำเดือน ให้ใช้ขนาด 125 - 375 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง (ให้ครั้งเดียว) ในช่วง 5 - 10 วัน ก่อนที่จะมีประจำเดือนหรือเริ่มมีอาการรักษาอาจสลับกับการพักผ่อน ในรายของการอ้วน แนะนำให้ใช้ขนาด 250 - 375 มิลลิกรัม ต่อวัน ในผู้ป่วยบางราย การรักษาอาจต้องเป็นสัปดาห์เว้นสัปดาห์สลับกันไป ไม่ได้ใช้ Acetazolamide ในการลดความอยากอาหาร Acetazolamide/ สำหรับกรณีภาวะโรคลมบ้าหมู ผู้ใหญ่/ ใช้ขนาด 250 - 100 มิลลิกรัม ต่อวัน โดยแบ่งให้ เด็ก/ใช้ขนาด 125 - 750 มิลลิกรัม ต่อวัน โดยแบ่งให้ การเปลี่ยนจากยาอื่น ๆ มาใช้ไดอามอกซ์ ควรจะค่อย ๆ ลดขนาด
ข้อห้ามใช้ : Acetazolamide/ อาจทำให้เกิดภาวะความเป็นกรดในร่างกาย Acetazolamide/ ห้ามใช้ในผู้ป่วยโรคไตมาแต่กำเนิดที่มีภาวะกรดเกินจากมีระดับคลอไรด์อิออนในเลือดสูงกว่าปกติ Acetazolamide/ จากลักษณะการออกฤทธิ์ของ จึงไม่ควรใช้ในผู้ป่วยที่มีภาวะการสูญเสียโซเดียม และโปแตสเซียม อย่างน้อยที่สุดจนกว่าจะได้รับการรักษาเบื้องต้นด้วยเกลือโซเดียมและโปแตสเซียมแล้ว Acetazolamide/ ห้ามใช้ในผู้ป่วยโรคแอดดิสันหรือภาวะล้มเหลวของต่อมหมวกไตทุกชนิด ภาวะก่อนโคม่าที่เกี่ยวข้องกับตับแข็งและการทำงานของไตบกพร่อง Acetazolamide/ ห้ามใช้ติดต่อกันระยะเวลานานในผู้ป่วยต้อหินชนิดอุดตันเรื้อรัง เนื่องจากอาจยังมีอาการอุดตันและโรคยิ่งเลวลง แต่อาการอาจถูกบดบังเพราะความดันในลูกตาลดลง Acetazolamide/ ไม่ควรใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการไวเกินต่อซัลโฟนาไมด์การใช้ในสตรีตั้งครรภ์และระยะให้นมบุตรAcetazolamide/ ไม่ควรใช้ในขณะตั้งครรภ์โดยเฉพาะในช่วง 3 เดือนของการตั้งครรภ์ ยกเว้นแต่ว่าประโยชน์ที่จะได้รับจากยามากกว่าความเสี่ยงที่อาจเกิดกับทารกในครรภ์
ข้อพึงระวัง :Acetazolamide/ ผู้ป่วยที่ได้รับยานี้ ควรได้รับการตรวจดูแลสภาวะของของเหลว และอีเล็กโทรไลท์ในร่างกายอย่างสม่ำเสมอ การเพิ่มขนาดของยาไม่ได้เพิ่มการขับปัสสาวะแต่อาจมีผลเพิ่มการเกิดอาการมึนงง และ/หรือความรู้สึกฟั่นเฝือ อาการที่พบน้อย ได้แก่ อ่อนเพลีย ตื่นเต้น ระคายเคืองระบบทางเดินอาหารและถ่ายปัสสาวะบ่อย บางรายพบอาการสับสนทางสมองในผู้ป่วยที่มีอาการบวมจากตับแข็ง Acetazolamide/ ผู้ป่วยควรได้สังเกตอาการผื่นแดงที่ผิดปกติตามผิวหนังที่อาจเกิดขึ้น ต้องมีการตราจนับเม็ดเลือดเป็นระยะ ๆ ถ้าพบความผิดปกติของเลือดหรือเกิดอาการพิษทางผิวหนังควรลดขนาดหรือหยุดการใช้ยานี้ Acetazolamide/ ถ้ามีการสูญเสียการได้ยินต้องหยุดยาทันที ควรให้ความระมัดระวังเป็นพิเศษในผู้ป่วยสูงอายุ หรือผู้ป่วยที่มีแนวโน้มการเกิดการอุดตันของระบบเดินปัสสาวะ หรือผู้ป่วยที่มีความลำบากในการควบคุมสมดุลย์อีเล็กโทรไลท์ในร่างกาย หรือที่มีการทำงานของตับผิดปกติ Acetazolamide/ การใช้ร่วมกับยากลุ่ม cardiac glycosides หรือยาลดความดันโลหิตจำเป็นต้องปรับขนาดของยาที่ใช้
ฤทธิ์อันไม่พึงประสงค์ : อาการหน้าแดงร้อนวูบวาบ กระหายน้ำ ปวดศีรษะ มึนงง เวียนศีรษะ อ่อนเพลีย หงุดหงิด หรือไวต่อการกระตุ้น ตื่นเต้น อาการกระหายน้ำบ่อย ปัสสาวะบ่อย ความรู้สึกฟั่นเฝือของแขน-ขา และหน้า เดินเซ หายใจหอบและระคายเคืองระบบทางเดินอาหาร เช่น เบื่ออาหาร และคลื่นไส้ ฤทธิ์อันไม่พึงประสงค์เหล่านี้มักจะหายไปขณะใช้ยาต่อไป หรือเมื่อลดขนาดยาหรือหยุดยา Acetazolamide/ เป็นอนุพันธ์ของซัลโฟนาไมด์ จึงมีฤทธิ์อันไม่พึงประสงค์คล้ายกับที่เกิดปริมาณเกล็ดเลือดในเลือดต่ำ อาการช้ำม่วง ปริมาณเม็ดเลือดโลหิตขาวต่ำและภาวะซีดชนิดอะพลาสติก อาการพิษที่ผิวหนัง ปัสสาวะมีผลึก มีก้อนนิ่ว อาการปวดที่ไตและท่อไต และมีรอยโรคของไต Acetazolamide/ พบอาการสายตาสั้นเพียงชั่วคราว ซึ่งจะหายไปได้เมื่อลดขนาดยาลงหรือหยุดยา
ปฏิกิริยาระหว่างตัวยา: Acetazolamide/ อาจเกิดการส่งเสริมฤทธิ์ของยาต้านกรดโฟลิก ยาลดระดับน้ำตาลในเลือด และยาต้านการแข็งตัวของเลือดชนิดรับประทาน อะเซตาโซลาไมด์ ปรับเปลี่ยนเมตาบอลิสมของฟีนิลโทอีนได้ เมื่อใช้ยาทั้งสองร่วมกัน ทำให้ระดับของพีนิลโทอินในซีรัมสูงขึ้นได้
การใช้ยาเกินขนาด: Acetazolamide/ ไม่มียาแก้พิษโดยเฉพาะ ให้การดูแลเสริมในการปรับสมดุลย์อีเล็กโทรไลท์และของเหลวในร่างกาย ให้ของเหลวเพิ่ม
ข้อพึงระวังทางเภสัชภัณฑ์ : ควรเก็บในที่ที่ควบคุมอุณหภูมิที่ 15 - 30 ํ C ในภาชนะบรรจุเดิม หรือในภาชนะที่ป้องกันความชื้น
