จากนิตยสารเนชั่นสุดสัปดาห์
Happiness on Earth? ความสูญเสียทางเศรษฐกิจ
แม้ตัวเลขการประเมินอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจ (GDP) ของประเทศไทยในปี 2548 ของแต่ละสถาบัน จะแตกต่างกัน โดยมีค่าเฉลี่ยอยู่ระหว่างร้อยละ 5.5-6.5 แต่สิ่งเดียวที่สถาบันวิจัยด้านเศรษฐกิจทั้งรัฐและเอกชน ไม่ได้พูดถึงในเรื่อง 'ปัจจัยความเสี่ยง' นั่นคือ 'ภัยธรรมชาติ'
การรุกฆาตชายฝั่งอันดามันไทยโดยคลื่นยักษ์ 'สึนามิ' เมื่อ 26 ธันวาคม 2547 ได้ฉุดตัวเลข GDP ไทยลดลงร้อยละ 0.3 อ้างตามสำนักงานเศรษฐกิจการคลัง (สศค.) ระบุว่า อาจโตไม่เกินร้อยละ 5.8 ไม่ใช่ 6.1 ดังเคยคาดการณ์ไว้
ความสูญเสียดังกล่าวส่งผลกระทบต่อ 'ตลาดทุน' เล็กน้อย จนไม่มีค่าแก่การพูดถึง เว้นเสียแต่ 'ตลาดท่องเที่ยว' โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในแถบชายฝั่งอันดามันทั้ง 6 จังหวัด ตั้งแต่ ภูเก็ต กระบี่ พังงา ตรัง ระนอง และสตูล ที่ล้วนแล้วแต่มีชื่อเสียงติดอันดับโลก และสร้างรายได้หลักให้กับอุตสาหกรรมท่องเที่ยวไทยเป็นเวลานานกว่า 20 ปี
ใครจะนึกว่าภายหลังที่รัฐบาลได้ประกาศยุทธศาสตร์การพัฒนารายได้เข้าสู่ระบบเศรษฐกิจปี 2548 ชูอุตสาหกรรมท่องเที่ยวขึ้นเป็นธุรกิจธงนำในการสร้างรายได้ 7.4 แสนล้านบาท จากตลาดต่างประเทศ 3.8 แสนล้านบาท และในประเทศอีก 3.6 แสนล้านบาท ตามยุทธศาสตร์ผลักดันไทยเป็น 'เมืองหลวงทางการท่องเที่ยวเอเชีย' (Tourism Capital of Asia) ภายใต้แนวคิดหลัก 'Happiness on Earth' ซึ่ง ททท.เพิ่งเปิดตัวไปเมื่อกลางเดือนธันวาคม ก่อนฝันร้ายจะมาเยือน
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) ได้ประเมินผลความเสียหายการท่องเที่ยวแถบนี้ว่า คิดเป็นมูลค่าประมาณ 30,000-40,000 ล้านบาท หรือร้อยละ 30 ของการท่องเที่ยวภาคใต้ทั้งหมด ทั้งนี้ ประเทศไทยมีรายได้จากการท่องเที่ยว 700,000 ล้านบาท ประมาณ 140,000 ล้านบาทของจำนวนนั้น มาจากตลาดท่องเที่ยวใน 14 จังหวัดภาคใต้
ในขณะที่ ททท.ระบุว่า แหล่งท่องเที่ยวเฉพาะบริเวณแถบนี้แถบเดียว สามารถดึงรายได้จากการท่องเที่ยวเข้าประเทศมากที่สุด โดยเฉลี่ยปีละกว่า 150,000 ล้านบาท มีส่วนแบ่งรายได้ในกลุ่มอุตสาหกรรมท่องเที่ยวประมาณร้อยละ 25 สูงเป็นอันดับ 1 ของประเทศ
เฉพาะปี 2546 แหล่งท่องเที่ยวเหล่านี้เคยเป็นเป้าหมายของนักท่องเที่ยวทั่วโลกกว่า 9.3 ล้านคน โดยเฉพาะในช่วงระหว่างคริสต์มาสถึงเทศกาลปีใหม่ ได้ชื่อว่าเป็นช่วง Peak Season ที่มีนักท่องเที่ยวเข้ามามากที่สุด มีรายงานว่า ก่อนสึนามิมาเยือน นับแต่ 26 ธันวาคม 2547-20 มกราคม 2548 นักท่องเที่ยวต่างชาติได้ซื้อโปรแกรมและแพ็คเกจทัวร์เข้ามาพักผ่อนตามฝั่งอันดามัน เกินกว่า 400,000 คน แถมมีลูกค้าที่จองห้องพักจนล้น แต่โรงแรมบางส่วนก็รับคิวจองเหล่านี้ไว้เกินกว่าร้อยละ 20
ลองมาดูผลการประเมินความเสียหายโดยการวิเคราะห์จากภาคเอกชนบ้าง..
ที่น่าสังเกตก็คือ พื้นที่กลุ่มเป้าหมายในการวิเคราะห์กำหนดขึ้นเพียง 3 จังหวัด ได้แก่ ภูเก็ต พังงา และกระบี่ หากตัวเลขความสูญเสียกลับสูงใกล้เคียงพื้นที่เสียหายทั้ง 6 จังหวัดบนทะเลอันดามัน ดังที่หน่วยงานรัฐได้ประเมินไว้
สำนักวิจัยภัทร บริษัทหลักทรัพย์ภัทร จำกัด รายงานว่า มหันตภัยสึนามิทำให้รายได้จากการท่องเที่ยวหายไป 30,000 ล้านบาท, ธุรกิจประมง 4,000-5,000 ล้านบาท และอาคารบ้านเรือนที่เสียหายประมาณ 3,000-4,000ล้านบาท รวมมูลค่าความเสียหายทั้งสิ้นประมาณ 35,000-40,000 ล้านบาท หรือคิดเป็นร้อยละ 0.5-0.6 ของ GDP ปีนี้
รายงานระบุว่า รายได้จากการท่องเที่ยวของภูเก็ต พังงา และกระบี่ ประมาณ 100,000 ล้านบาทต่อปี โดยเฉพาะภูเก็ตจะมีนักท่องเที่ยวประมาณ 4 ล้านคน ร้อยละ 71 เป็นนักท่องเที่ยวต่างชาติ ทำให้ที่นี่มีรายได้ 73,000 ล้านบาท 2 ใน 3 ของรายได้ดังกล่าว เกิดขึ้นในช่วงเดือนตุลาคม-เมษายน ดังนั้น จึงคาดว่าการท่องเที่ยวภูเก็ตจะสูญเสียรายได้ปีนี้ 24,000 ล้านบาท
ส่วนกระบี่ มีนักท่องเที่ยว 1.4 ล้านคน มีรายได้จากท่องเที่ยว 17,500 ล้านบาท และพังงามีนักท่องเที่ยว 6 แสนคน รายได้ 6,400 ล้านบาท
ยังมีอีกตัวเลขที่น่าตกใจ ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ประเมินความสูญเสียเชิงเศรษฐกิจในเบื้องต้นไว้ที่ประมาณกว่า 67,000-70,000 ล้านบาท และคาดว่าผลกระทบต่อ GDP ไม่เกินร้อยละ 0.5
ไม่ว่าตัวเลขสูญเสียที่วิเคราะห์ได้ในวันนี้ จะเป็นอย่างไร มองในมุมกลับ ได้แต่หวังว่าคลื่นข่าวการเป็นคนดีมีน้ำใจของคนไทย ที่ให้ความช่วยเหลือนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติอย่างถึงที่สุด ซึ่งได้นำเสนอผ่านสื่อต่างๆ แม้ในยามที่พวกเราเองกำลังเผชิญหายนภัย จะถั่งโถมเข้าไปในสำนึกของคนทั้งโลก ให้พวกเขาไม่ลืมที่จะกลับมาเยือนเมืองไทยอีกในกาลข้างหน้า
เป็น Happiness on Earth ในอีกความหมายใหม่ ที่ไม่จำกัดอยู่แค่การขายแหล่งท่องเที่ยว
