รายงานพิเศษ / กตัญญู ประยุกต์ศิลป์
1 ตำบล 1 นักร้อง มหาดไทย+มีเดียส์
เรียลลิตี้ลูกทุ่งประชานิยม
บนโลกที่เต็มไปด้วยเงื่อนไขมากมายนั้น การดำเนินกิจกรรมใดก็ตาม มักมีแรงขับบางอย่างเป็นตัวควบคุมอยู่เสมอ
การดำเนินธุรกิจก็เช่นเดียวกัน ที่มีแรงขับหลักนอกจากเพื่อความอยู่รอดของธุรกิจแล้ว
ที่สำคัญไปกว่านั้น ก็คือ แรงขับจากผลกำไร
และบางครั้งการดำเนินธุรกิจ ก็ซับซ้อนเกินกว่าจะเข้าใจ หรือมองเห็นได้แต่เพียงผิวเผิน
หากจะยกตัวอย่างหนึ่ง ที่การดำเนินธุรกิจได้ถูกนำไปควบรวมกับการจัดกิจกรรมเชิงสร้างสรรค์ ในรูปแบบของโครงการความร่วมมือระหว่างเอกชนและหน่วยงานภาครัฐ หรือเป็นการอาศัยองค์กรแห่งรัฐที่สวมวิญญาณป๋าดันสุดฤทธิ์ เพื่อให้โครงการนั้นๆ ของภาคธุรกิจ ดำเนินไปอย่างราบรื่นไร้อุปสรรค และมีภาพลักษณ์ที่สวยสดงดงาม
-ตัวอย่างที่ว่า ณ ขณะปัจจุบันนี้ ที่ขออนุญาตนำมาเทียบเคียง คือ โครงการประกวดร้องเพลงลูกทุ่งไทย '1 ตำบล 1 นักร้อง' (One Tambon One Singer) ประจำปี 2548
จากงานแถลงข่าว เมื่อวันจันทร์ที่ 15 สิงหาคม ที่ผ่านมา โดยความร่วมมือระหว่างกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย, บริษัท มีเดีย ออฟ มีเดียส์ จำกัด (มหาชน), สถานีโทรทัศน์ดาวเทียม T Channel, สมาคมเคเบิ้ลทีวีแห่งประเทศไทย, สถานีเคเบิ้ลทีวีท้องถิ่น, กระทรวงวัฒนธรรม, กรุงเทพมหานคร และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
ด้วยเหตุผลที่ทางภาครัฐเห็นว่าเป็นการส่งเสริมภารกิจที่ได้รับผิดชอบอยู่แล้ว นั่นคือ เพื่อแก้ไขปัญหาความยากจน ให้เยาวชนกล้าแสดงออก ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ ห่างไกลจากยาเสพติด ที่สำคัญยังเป็นการสืบสร้าง-สานต่อวัฒนธรรมท้องถิ่นให้คงอยู่และแพร่หลายต่อไป
นอกจากนี้ยังเป็นการช่วยเผยแพร่แหล่งท่องเที่ยว ผลิตภัณฑ์พื้นถิ่น ช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจของประชาชนคนรากหญ้า ด้วยการใช้วัฒนธรรมนำหน้าการพัฒนา และวัฒนธรรมดังว่าก็คือ เรื่องของเพลงลูกทุ่ง ที่สามารถเข้าถึงคนรากหญ้าได้ทุกเพศทุกวัย
ภายในงานแถลงข่าวนั้น ประกอบไปด้วยผู้ทรงเกียรติมากมาย เมียงมองทางภาครัฐ จะเห็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย สมชาย สุนทรวัฒน์ ซึ่งหาก พล.อ.อ.คงศักด์ วันทนา ไม่ติดภารกิจเสียก่อน เราก็จะได้เห็นระดับรัฐมนตรีว่าการ มาเป็นประธานเปิดงานด้วยตัวเอง นอกจากนี้ยังมีอธิบดีกรมการปกครอง ศิวะ แสงมณี รองปลัดกระทรวงวัฒนธรรม วีระ โรจน์พจนรัตน์
หันมาทางภาคเอกชน เป็น โฆสิต สุวินิจจิต ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท มีเดีย ออฟ มีเดียส์ จำกัด (มหาชน) โต้โผใหญ่ของแนวคิดนี้ และนายแพทย์ธเบศร์ เมฆวิชัย อุปนายกสมาคมเคเบิ้ลทีวีแห่งประเทศไทย ผู้ให้ความร่วมมือในการเผยแพร่ทุกขั้นตอนการประชันลูกคอ โดยนำเสนอผ่านทางเคเบิ้ลทีวี สถานีทีแชนแนล ลูกทุ่งทีวี 24 ชั่วโมง
ขั้นตอนการประกวดนั้น เริ่มจากกรมการปกครอง จะเป็นผู้ดำเนินการจัดประกวดและคัดเลือกตัวแทนระดับตำบล อำเภอ จนได้ตัวแทนระดับจังหวัด 75 จังหวัด ขณะที่อีก 1 จังหวัดคือกรุงเทพฯ เป็นความรับผิดชอบของทางกรุงเทพมหานครรับช่วงไป
เมื่อได้ตัวแทนทั้ง 76 จังหวัดแล้ว จึงส่งต่อให้ทางมีเดีย ออฟ มีเดียส์ ดำเนินงานจัดผู้แข่งขันทั้งหมดมาใช้ชีวิตร่วมกันใน 'หมู่บ้านคนรักษ์ลูกทุ่ง' รวมระยะเวลา 12 สัปดาห์ เพื่อปฏิบัติภารกิจต่างๆ ทั้งการฝึกอบรมบุคลิกภาพ เทคนิคการขับร้อง การพูดในที่สาธารณะ ฯลฯ
เรียกได้ว่ารูปแบบเกือบทุกขั้นตอน จะมีลักษณะเดียวกับ เรียลลิตี้ อคาเดมี่ แฟนเทเชีย ที่เราคุ้นเคยกันดี เพราะในการคัดเลือกผู้ผ่านเข้ารอบ จนถึงผู้ชนะ ที่จะเป็นผู้ครองรางวัลเงินสดมูลค่า 1 ล้านบาทนั้น จะมาจากคะแนนโหวตทาง Short Message (SMS) จากผู้ชมทางบ้านร่วมกับคะแนนจากผู้ทรงคุณวุฒิในสาขาต่างๆ
จากรายละเอียดที่ว่ามา จึงถือได้ว่างานนี้เป็นภาพของความร่วมมือระหว่างภาครัฐกับเอกชนที่ชัดเจนโครงการหนึ่ง
แต่เกรงว่าจะอคติไป เพราะอันที่จริง โครงการลักษณะเช่นนี้ หลายคนคงพอจะนึกออกว่ามีอยู่โครงการหนึ่งที่ไม่แตกต่างกันมากนัก และทุกวันนี้โครงการดังกล่าวก็ยังคงดำเนินกิจกรรมอยู่อย่างต่อเนื่อง จนนับได้ว่าประสบความสำเร็จพอสมควร
นั่นคือ โครงการ 'ไทคัพ' ของ 'ไทเบียร์' ซับแบรนด์ ของผู้ผลิตเบียร์สิงห์อันโด่งดังอย่าง บริษัท บุญรอด บริวเวอรี่ จำกัด
ที่มาที่ไปของไทคัพ ก็คงหนีไม่พ้นการจัดกิจกรรมเพื่อส่งเสริมการขาย หรือเรียกง่ายๆ ว่า สู้เพื่อแย่งตลาดกับเบียร์ช้าง ด้วยการเสริมกลยุทธ์ Sport Marketing ที่มาในรูปแบบของมหกรรมฟุตบอล ไทเบียร์ คัพ (อันเป็นภาคต่อของ 'สิงห์กีฬาตำบล' ในอดีต) ที่ผู้รู้หลายคนได้วิเคราะห์พ้องกันว่า โครงการนี้มีการคัดเอาทีมระดับตำบลทั่วประเทศไทย ที่ถือเป็นการเจาะลงไปถึงกลุ่มเป้าหมายที่เรียกว่าเป็น Core Target หรือกลุ่มรากหญ้า เพราะเป็นการร่วมมือกับองค์การบริหารส่วนตำบลทั้ง 7,000 แห่งทั่วประเทศ จัดการแข่งขันฟุตบอลชิงรางวัลมากมาย
ที่สำคัญงานนี้นอกจากจะสร้าง Brand Awareness แล้ว ยังมุ่งหวังที่จะให้ผลิตภัณฑ์ไทเบียร์สามารถเจาะตลาดลงถึงกลุ่มเป้าหมายหลักได้ด้วย นั่นเพราะเกณฑ์หนึ่งในการเข้าสมัครลงแข่งขันนั้น ผู้สมัครต้องลงทุนซื้อเบียร์รสชาติเข้ม แรงด้วยแอลกอฮอล์ 6.5% ที่ชื่อ ไทเบียร์ ไปชิมเสียก่อน ถึงจะเรียกว่ารักกันจริงได้
ทุกวันนี้ 'ไทเบียร์คัพ' นับจากปี 2545 จนถึงปัจจุบันที่เป็น 'ไทคัพ' ยังคงเป็นกิจกรรมที่ประสบความสำเร็จและมีสปอนเซอร์มากมาย ที่สำคัญยังมีแบ็คอัพจากภาครัฐอย่างกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา, การกีฬาแห่งประเทศไทย กรมส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่น ฯลฯ
ส่วนภาคเอกชนที่เด่นๆ เช่น ไทคัพ ครั้งที่ 3 เมื่อต้นปี 2548 ได้องค์กรยักษ์ค่ายรถยนต์ญี่ปุ่น อย่าง บริษัท มิตซูบิชิ มอเตอร์ส (ประเทศไทย) จำกัด ให้การสนับสนุนรางวัลเป็นรถกระบะ 1 คัน และแน่นอน ในงานย่อมต้องมีการเปิดบูธรับจองรถอีกด้วย
0 0 0
เห็นได้ว่า ทั้งโครงการ OTOS หรือ 1 ตำบล 1 นักร้อง กับโครงการไทคัพ แม้จะต่างกรรมต่างวาระกัน แต่ต่างก็เหมือนกัน ตรงที่ใช้กลไกรัฐในการส่งเสริมกิจกรรมที่ภาคธุรกิจจัดขึ้น เพื่อต่อยอดไปสู่ผลกำไรทางธุรกิจต่อไป
น่าแปลกที่งานไทคัพของค่ายสิงห์ กลับไม่ถูกประณามออกมาให้ได้ยินมากนัก ทั้งที่ขายเบียร์กันเห็นๆ ขณะที่ OTOS กลับถูกมองว่ามีเบื้องหลังเป็นเรื่องการเมืองบ้าง เรื่องความจนปัญญาของกระทรวงมหาดไทยบ้าง แถมยังถูกเปรียบเทียบกับนโยบายจัดระเบียบสังคมของอดีตเจ้ากระทรวงคนดี อย่าง ร.ต.อ.ปุระชัย เปี่ยมสมบูรณ์ ที่ดูดีมีสาระกว่ากันอีกต่างหาก
อย่างไรก็ดี หากมองในแง่สร้างสรรค์ แบบเอาใจเขามาใส่ใจเรา
ทั้งภาคธุรกิจที่คลอดงานนี้ อย่างมีเดีย ออฟ มีเดียส์ หรือภาครัฐที่หนุนนำเต็มที่ ต่างหวังให้ผู้สนใจเข้าร่วมสนับสนุน หรือเป็นสปอนเซอร์หลักในโครงการที่ใช่ว่าจะได้ประโยชน์แต่เพียงถ่ายเดียว
หากยังมีบรรดาช้างเผือกรากหญ้าทั้งหลายที่ไม่สนเรื่องเบื้องหน้าเบื้องหลัง แต่ฝันให้โครงการนี้สำเร็จเป็นจริง เพื่อชีวิตที่ดีขึ้น เช่นนักร้องลูกทุ่งชนบทคนดังหลายคน ที่เห็นกันอยู่ทุกเมื่อเชื่อวัน
ถึงแม้ว่าจะต้องเซ็งกับสื่อบางฉบับ ที่นอกจากไม่สนับสนุนแล้ว ยังทำเป็นรู้ทัน ว่างานนี้เป็นแค่งาน SMS สูบเงินคนจน!
