Acipimox Antihyperlipidemic agent
ข้อบ่งใช้ทางการแพทย์ : ใช้รักษาภาวะไตรกลีเซอไรด์และ/หรือโคเลสเตอรอลสูงในเลือด
รูปแบบของยา : ยาแคปซูลขนาด 250 มิลลิกรัม
ขนาดยารับประทานและวิธีใช้ : ภาวะที่มีระดับไตรกลีเซอไรด์หรือ very low density lipoprotein (VLDL) ในเลือดสูง (hyperlipoproteinemia type IV)/ ครั้งละ 250 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้งพร้อมอาหารเช้า-เย็น ภาวะไขมันในเลือดสูงทั้งระดับไตรกลีเซอไรด์และโคเลสเตอรอล (hyperlipo-proteinemia type II)/ วันละ 3 ครั้งพร้อมอาหาร ขนาดสูงสุดที่ให้ได้คือวันละ 1,200 มิลลิกรัม ผู้ป่วยที่มีภาวะการทำงานของไตบกพร่องควรลดขนาดยาลง
เภสัชวิทยา : Acipimox/ มีสูตรโครงสร้างทางเคมีคล้ายคลึงกับ nicotinic acidซึ่งเป็นยาลดระดับไตรกลีเซอ ไรด์และโคเลสเตอรอลสูงในเลือดที่มีประสิทธิภาพดี แต่มีอาการข้างเคียงหลายประการที่ทำให้ผู้ป่วยทนต่อยาไม่ค่อยได้เช่น หน้าแดง ร้อนวูบวาบ ผิวหนังมีผื่นคัน ระคายกระเพาะอาหาร การทำงานของตับผิดปกติ เกิดภาวะกรดยูริกหรือกลูโคสสูงในเลือด Acipimox/ ลดระดับไขมันในเลือดโดยกลวิธานเช่นเดียวกับ nicotinic acid Acipimox/ ขัดขวางกระบวนการสลายเนื้อเยื่อไขมันทำให้ปริมาณกรดไขมันอิสระในเลือดลดลง การสังเคราะห์ไตรกลีเซอร์ไรด์ที่ตับซึ่งต้องอาศัยกรดไขมันอิสระนี้จึงลดลงด้วย เป็นผลให้ตับทำการสังเคราะห์ VLDL ลดลง ฤทธิ์ลดระดับกรดไขมันอิสระ แรงกว่าฤทธิ์ของ nicotinic acid ถึง 20 เท่า ฤทธิ์ดังกล่าวจะคงอยู่นานกว่าฤทธิ์ของ nicotinic acid ทำให้การกลับเพิ่มขึ้น (rebound) ของกรดไขมันอิสระหลังหยุดให้ยาเกิดขึ้นช้ากว่า nicotinic acid อย่างมีนัยสำคัญ ทำให้การสังเคราะห์ VLDL ลดลง จึงเป็นการลดระดับไตรกลีเซอไรด์ในเลือด กระตุ้นการทำงานของเอนไซม์ lipoprotein lipase ในการสลาย VLDL เท่ากับเป็นการกำจัดไตรกลีเซอไรด์ออกไปจาก VLDL อีกทางหนึ่ง เหลือเป็น intermediate density lipoprotein (IDL) ซึ่งครึ่งหนึ่งจะถูกกำจัดโดยตับและอีกครึ่งหนึ่งจะถูกเปลี่ยนแปลงโดยเอนไซม์ hepatic triglyceride lipase เป็น low density lipoprotein (LDL) ปริมาณ VLDL ลดลงดังกล่าวข้างต้น เป็นผลต่อเนื่องให้ระดับ LDL ลดลง จึงทำให้ระดับโคเลส เตอรอลในเลือดลดลงด้วย Acipimox/ ขัดขวางการทำงานของเอนไซม์ hepatic lipase ทำให้การสลาย HDL ลดลง จึงทำให้ระดับ HDL cholesterol เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ การมีระดับ HDL เพิ่มขึ้นจึงเป็นการเพิ่มตัวที่จะนำพาโคเลสเตอรอลไปกำจัดที่ตับโดยเอนไซม์ hepatic lipase การมีระดับ HDL เพิ่มขึ้นจึงเป็นการเพิ่มตัวที่จะนำพาโคเลสเตอรอลไปกำจัดที่ตับได้ในผู้ป่วยทั้งสองกลุ่ม และผู้ป่วยสามารถทนต่อยาได้ดี
เภสัชจลนศาสตร์ : Acipimox/ ถูกดูดซึมอย่างรวดเร็วและเกือบสมบูรณ์ภายหลังรับประทาน ให้ระดับยาสูงสุดในเลือดภายใน 2 ชั่วโมง Acipimox/ มากกว่า 90% ของขนาดยาที่ให้ถูกขับออกทางปัสสาวะภายใน 24 ชั่วโมง renal clearance มีค่า 200 มิลลิลิตร/นาที Acipimox/ ค่าครึ่งชีวิต (half life)ในพลาสมามีค่าประมาณ 2 ชั่วโมงในระยะแรก และประมาณ 12-24 ชั่วโมงในระยะหลัง แต่เมื่อให้ยาซ้ำหลายครั้งไม่พบการสะสมยา ค่าครึ่งชีวิต (half life)ในพลาสมามีค่าประมาณ 2 ชั่วโมงAcipimox/ ผู้ป่วยโรคไตจึงต้องปรับขนาดการใช้ยา Acipimox/ อาการข้างเคียงอันไม่พึงประสงค์ของยา อาการร้อนวูบวาบ หน้าแดง ผิวแดง เนื่องจากยาทำให้เส้นเลือดบริเวณผิวขยายตัว อาจมีอาการคัน อาการเหล่านี้จะเกิดใน 15-30 นาทีหลังรับประทานยา และจะหายได้ภายใน 15-45 นาที ผื่นขึ้น มีอาการของระบบทางเดินอาหาร เช่น heartburn เจ็บยอดอก คลื่นไส้ ท้องเสีย อาจมีอาการปวดศีรษะ อ่อนเพลีย แต่โดยทั่วไปผู้ป่วยทนต่อยาได้ดี(5-7,12) Acipimox/ อาจมีส่วนเกี่ยวข้องกับการเพิ่มโอกาสเกิดนิ่วในถุงน้ำดีและท่อน้ำดีร่วมซึ่งต้องติดตามจากผลการใช้ยาในระยะยาวต่อไปAcipimox/ ห้ามใช้ในหญิงมีครรภ์หรือคาดว่าจะมีครรภ์หรือหญิงให้นมบุตรAcipimox/ ห้ามใช้ในผู้ที่แพ้ยานี้ หรือมีผลในทางเดินอาหารAcipimox/ จนถึงปัจจุบันยังไม่มีรายงานถึงพิษของยาในคน
ปฏิกิริยาระหว่างยา :Acipimox/ การใช้ร่วมกับ cholestyramine acipimox เพื่อเสริมฤทธิ์ในการลดระดับโคเลสเตอรอลในเลือด พบว่า cholestyramine ไม่เปลี่ยนแปลงเภสัชจลนศาสตร์ของ acipimox Acipimox/ ไม่ทำให้เภสัชจลนศาสตร์ของ digoxin ในผู้สูงอายุเปลี่ยนแปลง
ข้อแนะนำ : Acipimox/ ควรเริ่มการรักษาผู้ป่วยที่มีระดับไขมันสูงในเลือดด้วยการควบคุมอาหาร งดการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ก่อนที่จะเริ่มใช้ยาลดระดับไขมันในเลือด
การเก็บรักษา : เก็บในภาชนะปิดสนิท / (Farmitalia Carlo Erba/Olic)
